24 Νοε 2007

Κερκυραική μουσική





Μουσική και Κέρκυρα βαδίζουν μαζί στο ταξίδι των αιώνων. Για την Κέρκυρα η μουσική είναι τρόπος έκφρασης και δημιουργίας. Είναι ο ευρωπαϊκός της καθρέπτης αλλά και ένας από τους τρόπους που επηρέασε την ελληνική έντεχνη δημιουργία.

Τις πρώτες πληροφορίες για την μουσική στην Κέρκυρα δίνει ο Όμηρος, στην ραψωδία Ρ της Οδύσσειας. Κατά την παραμονή του Οδυσσέα στο Νησί των Φαιάκων ο βασιλιάς Αλκίνοος οργάνωσε αγώνες προς τιμήν του. Εκεί βρέθηκε ο μυθικός Δημόδοκος όπου με τη λύρα του εξιστόρησε στον Οδυσσέα τα κατορθώματά του.

Ακολούθως, η Κέρκυρα ακολούθησε την ιστορική αλλά και πολιτισμική εξέλιξη του Ελληνισμού. Αποτέλεσε Βυζαντινή κτίση και με τον κατακερματισμό της Βυζαντινής αυτοκρατορίας ακολούθησε την ατραπό της ξένης προστασίας. Οι κατακτητές αλλεπάλληλοι, άφησαν ο καθένας την σφραγίδα του σε αυτόν τον τόπο που αποτελεί την ένωση της ανατολής με το δυτικό πολιτισμό.

Πρώτη καθοριστική επέμβαση στα πολιτισμικά δρώμενα του νησιού επέφερε ο Κάρολος ο Ανδηγαβός, ο οποίος κατέκτησε την Κέρκυρα το 1267. Μια από τις αποφάσεις του ήταν να καταργήσει τον Ορθόδοξο Μητροπολίτη, να ορίσει Μέγα Πρωτόπαπα και να αναλάβει τον Αρχιεπισκοπικό θώκο της Κέρκυρας λατίνος κληρικός. Αποτέλεσμα αυτής της απόφασης είναι ο πλήρης εξευρωπαϊσμός της κερκυραϊκής εκκλησίας και η δημιουργία του ιδιώματος της κερκυραϊκής ψαλτικής. Μια μίξη δηλαδή βυζαντινών ήχων με την πολυφωνική νοοτροπία της εποχής. Σύμφωνα με τη σύγχρονη μουσικολογική έρευνα, η πολυφωνία στο εκκλησιαστικό μέλος είχε περάσει, δια μέσω των Επτανήσων, και στον ελλαδικό χώρο αλλά αποσιωπήθηκε λόγω του θρησκευτικού φονταμενταλισμού που επικρατούσε στον κυρίως ελλαδικό χώρο.

Έχοντας λοιπόν το προνόμιο η Κέρκυρα να μη βρίσκεται κάτω από τον Οθωμανικό ζυγό, ανέπτυξε ένα θαυμαστό μουσικό πολιτισμό που βασίστηκε κυρίως στις ανταλλαγές με την κουλτούρα της γειτονικής Ιταλίας, συνδιάστηκε με την ντόπια λαϊκή και εκκλησιαστική μουσική και σχετίστηκε, κυρίως κατά τον 19ο αιώνα, με την όπερα.

Η Επτανησιακή μουσική θα πρέπει να αντιμετωπίζεται και ως ιστορικό – κοινωνικό φαινόμενο μοναδικό ίσως στον ευρωπαϊκό χώρο. Αρκεί να φανταστεί κανείς ότι στην Κέρκυρα των 30.000 κατοίκων των αρχών του 19ου αιώνα παίζονταν συστηματικά όπερα ήδη από το 1771 πριν καν φτάσει στο νησί το πρώτο τυπογραφείο (με τους Γάλλους το 1798). Η αγάπη για την μουσική σίγουρα ξεκίνησε και καλλιεργήθηκε από μια άρχουσα τάξη με σαφώς μεγαλύτερο αυτοσεβασμό και επίγνωση από την μετέπειτα αντίστοιχη ελληνική. Όμως αυτή, για πολλούς, «αριστοκρατική» συνήθεια αγκαλιάστηκε από τα ευρύτατα λαϊκά στρώματα και έγινε λαϊκό είδος. Έτσι διαμορφώθηκε αστική συνείδηση στην πλατιά μάζα του κόσμου που έστω και με αυτόν τον τρόπο καλλιεργήθηκε πνευματικά.

Για πολλά χρόνια το κέντρο της μουσικής ζωής της Κέρκυρας ήταν το θέατρο San Giacomο η ανοικοδόμηση του οποίου ξεκίνησε το 1663 και προορίζονταν για λέσχη ευγενών (loggia). Οι εργασίες ολοκληρώθηκαν το 1693 και το 1718 επιτάχθηκε από τον βενετικό στόλο. Το 1720 μετατράπηκε σε θέατρο και από το 1728 πέρασε στην δικαιοδοσία της πόλης παραμένοντας για αυτό υπεύθυνος ο βενετός ναύαρχος.

Το 1733 έγινε η πρώτη παράσταση όπερας με το ανέβασμα της ναπολιτάνικης όπερας Gerone Tiranno di Siracusa (opera seria) σε λιμπρέτο του Aurellio Aurelli και μουσική πιθανόν του J. A. Hasse.

http://www.femantzaros.gr/assets/samples_mp3/06%20Requiem_sample2.mp3