Ο επενδυτής που επενδύει χωρίς να κοιτάει τους ισολογισμούς μοιάζει με το χαρτοπαίκτη που ποντάρει χωρίς να κοιτάει καθόλου τα χαρτιά του. Οι ισολογισμοί λένε συνήθως την αλήθεια ακόμη και όταν γράφουν ψέματα. Αρκεί κάποιος να ξέρει να διαβάζει πίσω από αυτούς, τις προθέσεις αυτών που τους συνέταξαν.

Κατά τη διάρκεια ανοδικών χρηματιστηριακών κύκλων η εικόνα των ισολογισμών κατά μέσο όρο παρουσιάζει σημαντική βελτίωση. Οι «φανταμενταλιστές» αποδίδουν εκεί την άνοδο της αγοράς.
Κατά ένα μέρος ισχύει. Έχω παρατηρήσει ότι για αρκετές περιπτώσεις επιχειρήσεων αυτό είναι θέμα επιλογής των διοικούντων.
Κατ΄ αρχήν υπάρχουν οικογενειακές επιχειρήσεις. Όπερ, αυτές που μια οικογένεια ή ένας βασικός μέτοχος ελέγχουν ικανό αριθμό μετοχών ώστε να ασκούν και τη διοίκηση στην εταιρεία. Οι περιπτώσεις αυτές συνιστούν αδιαφανείς καταστάσεις όπου οι μέτοχοι μειοψηφίας συνήθως βρίσκονται στο σκοτάδι.
Όσο και να ψάξει κάποιος στον ισολογισμό δεκάδων επιχειρήσεων της Σοφοκλέους δύσκολα μπορεί να ανακαλύψει παραβάσεις του λογιστικού σχεδίου και παγίδες. Και όμως πολλές από αυτές τις εταιρείες κατακλέβονται.
Πως; Μια συνηθισμένη περίπτωση είναι οι βασικοί μέτοχοι να ελέγχουν κάποιες ατομικές οφσορ που παρεμβάλλονται μεταξύ των συναλλαγών των εισηγμένων. Π.χ. μια εταιρεία χρειάζεται πρώτες ύλες. Αντί να τις αγοράσει απευθείας τις αγοράζει μέσω της ατομικής οφσορ. Έτσι, τα περιθώρια κέρδους δρομολογούνται κατά το δοκούν... Σε ένα τέτοιο ισολογισμό τι μπορεί να καταλάβει ο επενδυτής;
Άλλη μια περίπτωση είναι οι βασικοί μέτοχοι και μάνατζερ να περνάνε προσωπικά έξοδα όπως σκάφη, στόλους πολυτελών αυτοκινήτων στα έξοδα της εταιρείας της οποία κατέχουν το 40% των μετοχών.
Η συμπεριφορά των βασικών μετόχων σε σχέση με τι εικόνα παρουσιάζει ο ισολογισμός παρουσιάζει μια κυκλική εναλλαγή, ανάλογη με το χρηματιστηριακό κύκλο.
Τουτέστιν, όταν έχουμε καθοδικό χρηματιστηριακό κύκλο και δεν υπάρχει η προοπτικ, οι βασικοί μέτοχοι να βγάλουν κέρδη από το ταμπλό, περνάνε μέρος των κερδών στις ατομικές «οφσορ».
Σε αυτή τη φάση οι μέτοχοι της μειοψηφίας δεν μπορούν να καταλάβουν από πού τους ήρθε η «κατραπακιά». Αμφιβάλουν ότι με αυτούς τους αριθμοδείκτες η εταιρεία μπορεί να επανέλθει ακόμη και με επανάκαμψη της οικονομίας. Συνεπώς πουλάνε τις μετοχές... τις οποίες κάποιοι που ξέρουν καλύτερα τις αγοράζουν σε εξευτελιστικές τιμές...
Όταν ο χρηματιστηριακός κύκλος είναι ανοδικός και η ζήτηση για μετοχές αυξάνεται. Αυτή η κατηγορία βασικών μετόχων βλέποντας ότι μπορεί να κερδίσει περισσότερα από το ταμπλό φροντίζει να ανεβάσει τις τιμές των μετοχών και μετά για 2-3 χρόνια αφήνει τα κέρδη να εκτοξευθούν…

Αυτός είναι ένας λόγος, η στήλη επιμένει, ναι μεν η μελέτη των ισολογισμών είναι απαραίτητη, αλλά χρειάζεται να διαβάζονται και με το φακό που αποκρυπτογραφεί τις προθέσεις αυτών που τους συνέταξαν. Μάταια κάποιοι προσπαθούν να βρουν τις αποδείξεις της «νοθείας» μεταξύ των αριθμών. Οι ισολογισμοί μοιάζουν με μαύρο κουτί, ό,τι δεδομένα τους βάλεις τέτοια αποτελέσματα θα βγάλουν.

Του Κώστα Στούπα από capital.gr