17 Ιαν 2008

Το έθιμο του «κουρμπανιού» στη Δράμα.

Το έθιμο του «κουρμπανιού» θα αναβιώσει και φέτος την ημέρα εορτασμού του Αγίου Αθανασίου (18 Ιανουαρίου), στο Καλαμπάκι Δράμας, οι κάτοικοι του οποίου τηρούν την παράδοση των προγόνων τους, που κατάγονταν από το Κρυόνερο Ανατολικής Θράκης.

Σύμφωνα με την παράδοση, ο Θεός έστελνε κάθε χρόνο, στο προαύλιο του ναού των Κρυονεριτών, ένα ελάφι που το «θυσίαζαν» και το έκαναν «κουρμπάνι» -είδος φαγητού- που μοιραζόταν σε όλους τους κατοίκους. Το ελάφι ερχόταν κάθε χρόνο το ξημέρωμα, ανήμερα της γιορτής του Αγίου Αθανασίου, ευλογούνταν από τον ιερέα και «θυσιαζόταν» νωρίς το πρωί της γιορτής από τους «κουρμπανατζήδες».

Μια χρονιά το ελάφι άργησε να έρθει και οι «κουρμπανατζήδες» θορυβημένοι από την καθυστέρηση, επέσπευσαν τη θυσία χωρίς να αφήσουν το ελάφι να ξεκουραστεί, όπως το έθιμο απαιτούσε. Από τότε δεν ξαναφάνηκε ελάφι, ίσως επειδή -όπως πίστευαν οι Κρυονερίτες- ο Θεός θύμωσε μαζί τους. Έκτοτε, στη θέση του ελαφιού χρησιμοποιείται ταύρος ή αγελάδα.

Σήμερα με την αύξηση του πληθυσμού του Καλαμπακίου ένα ζώο δεν είναι αρκετό, γι' αυτό χρησιμοποιούνται τρία ή τέσσερα.

Πρώτα συγκροτείται, με τη φροντίδα και συμμετοχή του Μορφωτικού Πολιτιστικού Συλλόγου, επιτροπή κουρμπανιού. Οι «κουρμπανατζήδες» συγκεντρώνουν από τους κατοίκους προσφορές σε σιτάρι, καλαμπόκι ή χρήματα. Με τις προσφορές αυτές, αγοράζονται τα ζώα που θα χρησιμοποιηθούν για την παρασκευή του «κουρμπανιού». Την παραμονή του πανηγυριού τοποθετούνται στο προαύλιο της εκκλησίας καζάνια, τα οποία έχουν προηγουμένως ετοιμάσει οι «κουρμπανατζήδες».

Νωρίς το πρωί της 18ης Ιανουαρίου, τα κρέατα, αφού ευλογηθούν από τον ιερέα, τοποθετούνται στα καζάνια για να βράσουν. Στο ζωμό του κρέατος προστίθεται σπασμένο σιτάρι, το λεγόμενο πλιγούρι. Όταν βράσει και το σπασμένο σιτάρι, το «κουρμπάνι» είναι έτοιμο. Στο τέλος της θείας Λειτουργίας οι «κουρμπανατζήδες» κερνούν όλο τον κόσμο που συμμετέχει στο πανηγύρι. Ακολουθεί χορός στην πλατεία με παραδοσιακά θρακιώτικα μουσικά όργανα. Αργά το μεσημέρι, αφού έχει ολοκληρωθεί η παρασκευή του «κουρμπανιού», χτυπούν οι καμπάνες, οι οποίες καλούν τον κόσμο να έρθει στο προαύλιο της εκκλησίας, για τη διανομή του.

Μετά τη διανομή του, οι «κουρμπανατζήδες», μαζί με όλους τους προσκεκλημένους, ξεκινούν το χορό από το προαύλιο της εκκλησίας και τον οδηγούν στην πλατεία, όπου και τον συνεχίζουν με τη συνοδεία νταουλιών και ζουρνάδων.