Ας μη βιαστεί κανείς να απαντήσει καταφατικά, γιατί, σύμφωνα με μια νέα έρευνα, σε μερικές περιστάσεις, οι άνθρωποι αισθάνονται ότι 100 λεπτά αξίζουν πιο πολύ από 1 ευρώ και συμπεριφέρονται ανάλογα.
Σύμφωνα με την έρευνα του πολιτειακού πανεπιστημίου του Οχάιο στις ΗΠΑ, οι άνθρωποι συχνά δίνουν μεγαλύτερη προσοχή στο μέγεθος των αριθμών παρά στην πραγματική οικονομική τους αξία. Δηλαδή, σε μερικές περιπτώσεις, το χρήμα δεν λειτουργεί παρά σαν ένα σκορ - ο μεγαλύτερος αριθμός κερδίζει, άσχετα με την πραγματική του αξία.
Μια «παρενέργεια» αυτής της «αυταπάτης του χρήματος» είναι ότι πολλοί άνθρωποι δεν εντυπωσιάζονται τόσο από το 1 ευρώ, όσο από τα 100 λεπτά, απλώς επειδή αυτός ο αριθμός είναι μεγαλύτερος. Συνεπώς η οικονομική τους συμπεριφορά δεν προσαρμόζεται ακριβώς στις μεταβολές της πραγματικής αξίας του χρήματος, αλλά σε αυτό που «αισθάνονται» ή «νομίζουν» ότι αξίζει το χρήμα.
Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό “Psychological Science” (Ψυχολογική Επιστήμη), επισημαίνει και άλλες πρακτικές συνέπειες του ψυχολογικού αυτού φαινομένου. Ενώ ανάμεσα στα 3 και τα 5 ευρώ από τη μια και στα 103 και τα 105 ευρώ, από την άλλη, η αριθμητική και οικονομική διαφορά είναι ίδια (δύο ευρώ), η διαφορά στην πρώτη περίπτωση φαίνεται στο μέσο άνθρωπο πολύ μεγαλύτερη από ό,τι στη δεύτερη. Σύμφωνα με την έρευνα, «η διαφορά ανάμεσα στους μεγάλους αριθμούς δεν φαίνεται τόσο σημαντική όσο η διαφορά ανάμεσα στους μικρούς αριθμούς», ενώ αυτό δεν ισχύει μόνο στους ανθρώπους, αλλά και στα ζώα, όπως έχουν δείξει πειράματα σε περιστέρια, αρουραίους, πιθήκους κ.α.
Κατά τους ερευνητές, οι διαπιστώσεις αυτές έχουν επιπτώσεις στο πώς οι άνθρωποι παίρνουν αποφάσεις, π.χ. όσον αφορά το ποσό που θα αποταμιεύσουν στο μέλλον ή το ρίσκο μιας επένδυσης. Στις περιπτώσεις αυτές, η απόφασή τους μπορεί να επηρεαστεί από αυτό καθεαυτό το μέγεθος των ποσών που βρίσκονται υπό εξέταση στο μυαλό του ατόμου.
Σύμφωνα με τον Όπφερ, «καλώς ή κακώς, η επαναδιατύπωση των εν δυνάμει επιλογών μας σε όρους μικρότερων ποσών και αριθμών, μάς επιτρέπει να αντιλαμβανόμαστε καλύτερα τα σχετικά ρίσκα και οφέλη των αποφάσεων μας, από ό,τι τα μεγάλα ποσά και οι μεγάλοι αριθμοί». Αυτό συμβαίνει επειδή, από τη μια, εντυπωσιαζόμαστε ευκολότερα από τους μεγάλους αριθμούς, αλλά, από την άλλη, θεωρούμε πιο σημαντική τη διαφορά των μικρών αριθμών σε σχέση με τους μεγάλους.
