Κανείς δε είπε το "ΟΧΙ". Ο γερμανόφιλος Μεταξάς κανένα ΟΧΙ δεν είπε στον Ιταλό πρέσβη.
Άλλωστε ο Μεταξάς - παράλληλα με έναν βρετανόφιλο βασιλιά (Γεώργιος Β') - επιθυμούσε την ουδετερότητα της Ελλάδας, που εξυπηρετούσε την Γερμανία όπου, στο χώρο της Βαλκανικής, προσπαθούσε κυρίως να αποτρέψει το σχηματισμό ενός πολιτικο-στρατιωτικού συνασπισμού που θα συνδεόταν με την Μεγάλη Βρετανία και θα συνέτεινε στην κύκλωσή της.
Την ελληνική όμως ουδετερότητα, εμπόδισε η μεσογειακή πολιτική της φασιστικής Ιταλίας μαζί με την Βουλγαρία, που πάντα ζητούσε διέξοδο στο Αιγαίο.
Η σύναψη συμμαχίας μεταξύ Ιταλίας και Γερμανίας και η δήλωση του Αδόλφου Χίτλερ ότι η Ιταλία έχει το δικό της ζωτικό χώρο στον οποίο είναι ελεύθερη να δρα, ανάγκασε το αποπαίδι των ολοκληρωτικών καθεστώτων της Δύσης Μεταξά να στραφεί περισσότερο προς την Μεγάλη Βρετανία και να προσπαθήσει να την χρησιμοποιήσει ως αντίβαρο στον ιταλικό επεκτατισμό.
Όταν ξέσπασε ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος, ο Μεταξάς, παρόλο που επιθυμούσε την ουδετερότητα, είχε ελάχιστες δυνατότητες ελιγμών.
Έως την τελευταία στιγμή ήλπιζε ότι ο Μουσολίνι δεν θα επιτίθονταν διότι περίμενε πολλά από τον προστάτη της Ελλάδας Χίτλερ, όπως πίστευε, και προσπαθούσε να κρατήσει αφενώς της ελληνική ουδετερότητα και αφετέρου ίσες αποστάσεις από τις μεγάλες δυνάμεις.
Γι αυτό, όταν στις 15 Αυγούστου το καταδρομικό «Έλλη» δέχτηκε επίθεση από άγνωστο υποβρύχιο στον λιμενοβραχίονα της Τήνου και βυθίστηκε, ενώ οι εμπειρογνώμονες εύκολα διεπίστωσαν την ιταλική του ταυτότητα, ο Μεταξάς απέφυγε να ανακοινώσει ο,τιδήποτε για την εθνικότητα του υποβρυχίου και προσπάθησε ως την τελευταία στιγμή να αποφύγει κάθε ενέργεια που θα μπορούσε να ερμηνευτεί ως πρόκληση.
Γι αυτό, όταν στις 4 το πρωί της 28 Οκτωβρίου του 1940 τον ξύπνησε ο Ιταλός πρέσβης Γκράτσι για να του επιδώσει το τελεσίγραφο, ο Μεταξάς δεν κατάλαβε περί τίνος επρόκειτο, όπως φαίνεται από τις διηγήσεις του Γκράτσι που κατά τα άλλα γράφει με ιδιαίτερη συμπάθεια για τον Μεταξά.
Ο Γκράτσι λέει στο ημερολόγιό του: «άμα δε διάβασε (ο Μεταξάς) το τελεσίγραφο, ούτε αγρίεψε, ούτε κράτησε την ψυχραιμία του, ούτε βρήκε δυο λέξεις από εκείνες που μένουν ιστορικές να πει για λογαριασμό της Ελλάδας παρά δάκρυσε...»
Αν είπε κάποιος το ΟΧΙ λοιπόν, αυτός σίγουρα δεν ήταν ο Μεταξάς - που άλλωστε αφού διάβασε το τελεσίγραφο είπε στα γαλλικά: «ώστε αυτό σημαίνει πόλεμος»- αλλά ο λαός στο ελληνοαλβανικό μέτωπο και ύστερα στον καιρό της κατοχής με την αντίσταση. Η αποδοχή άλλωστε του ελληνοιταλικού πολέμου από τον λαό σήμαινε ταυτόχρονα την άρνησή του στο καθεστώς της 4ης Αυγούστου και στα γελοία ιδεολογήματα περί «Τρίτου Ελληνικού Πολιτισμού».
Από το forum του www.filosofia.gr
