Η νεαρή κοπέλα που σερβίρει στην ταβέρνα στην κεντρική πλατεία της χώρας της Φολεγάνδρου είναι απογοητευμένη: Φέτος τα φιλοδωρήματα, το βασικό έσοδο της εργασίας της δηλαδή, κυμαίνονται μεταξύ του ελάχιστου και του ανύπαρκτου. Η διαφορά με πέρσι είναι τεράστια.
Παρά ταύτα στη Φολέγανδρο (νησί άλλοτε του… εναλλακτικού τουρισμού) υπάρχουν ξενοδοχεία που τιμολογούν τη βραδιά περί τα 400 ευρώ, φυσικά για τους Eλληνες πελάτες κι εκείνους που δεν προέρχονται από ξένο ταξιδιωτικό πρακτορείο. Για τους άλλους τουρίστες, που κατευθύνονται από τους ταξιδιωτικούς κολοσσούς TUI, Thomson κ.λπ. οι τιμές είναι εντυπωσιακά χαμηλότερες.
Στη Νάξο, μεγάλο νησί που συγκεντρώνει κυρίως ελληνικό, οικογενειακό τουρισμό, οι καταστηματάρχες παραπονούνται ότι τα πράγματα δεν πάνε καλά. Η κίνηση είναι μειωμένη, το χρήμα δεν ρέει. Ωστόσο, εκεί η κατάσταση ακόμη είναι ανεκτή. Η ύπαρξη πολλών καταλυμάτων με μεγάλη ποικιλία τιμών δίνει λύσεις για όλα τα βαλάντια.
Ανάλογες εικόνες παρατηρούνται παντού. Οι εξωφρενικές τιμές των ξενοδοχείων, εν μέσω διεθνούς οικονομικής κρίσης, γίνονται απαγορευτικές για πολλούς από τους Eλληνες τουρίστες. Ταυτόχρονα, το υπόλοιπο διαθέσιμο εισόδημα για αγορά τουριστικών υπηρεσιών (εκτός από τις ξενοδοχειακές) μειώνεται κι αυτό επικίνδυνα. Τα ακτοπλοϊκά ναύλα έχουν ακριβύνει περίπου 40% σε σχέση με πέρσι, το κόστος εστίασης περίπου 20%.
Τα φαινόμενα πίεσης στον τουρισμό πληθαίνουν. Πρόσφατα, μεγάλος ελληνικός ξενοδοχειακός όμιλος επαναλανσάρισε ένα πρόγραμμα που προσομοιάζει με το time sharing, προκειμένου να αντλήσει ρευστότητα και από την ελληνική αγορά. Με την τιμή του δωματίου όμως να προσφέρεται σταθερά πάνω από τα 150 ευρώ (στη φθηνότερη, σπανιότερη, αλλά και χειρότερη από εποχικής πλευράς περίπτωση) η πειθώ που πρέπει να χρησιμοποιηθεί, προκειμένου να «κλειδώσουν» πελάτες για 15 χρόνια, φαντάζει απίθανη. Πολύ δε περισσότερο όταν κανείς καλείται να προκαταβάλει τουλάχιστον 4.100 ευρώ!
Την ίδια στιγμή, ο Ελληνας τουρίστας ξέρει ότι ο αλλοδαπός που χαίρεται τις διακοπές του στην Ελλάδα, απολαμβάνει ταυτόχρονα και πολύ χαμηλότερες τιμές στα ξενοδοχεία. Ετσι, αυτό που κάποτε λειτουργούσε σαν απλή διαπίστωση, ότι δηλαδή είναι φθηνότερο για έναν Ελληνα να κάνει τις διακοπές του σε ξενοδοχεία πέντε αστέρων π.χ. στην εξωτική Ταϊλάνδη, σήμερα γίνεται πλέον πρακτική.
Θα ήταν ίσως αποδεκτή μια τέτοια κατάσταση εφόσον το ελληνικό τουριστικό κύκλωμα μπορούσε να επιβιώσει μόνο με τον εξ αλλοδαπής τουρισμό. Ομως αυτό δεν συμβαίνει. Ακόμη και στην περίπτωση της πλήρους κάλυψης των κλινών από ξένους, όλες οι υπόλοιπες υπηρεσίες θα στέναζαν από την έλλειψη των δαπανών των Ελλήνων πελατών. Ο,τι δηλαδή αρχίζει να συμβαίνει φέτος.
Σύμφωνα με έρευνα του Ινστιτούτου Καταναλωτών που πρόσφατα δημοσίευσε η «Κ», το 47% των Ελλήνων δηλώνει ότι δεν θα κάνει διακοπές, οι περισσότεροι από αυτούς για οικονομικούς λόγους. Παράλληλα, το 72% από εκείνους που θα πάνε διακοπές, δηλώνουν ότι θα μείνουν σε ιδιόκτητο σπίτι, σε φίλους ή συγγενείς και μόνο το υπόλοιπο 28% θα καταλύσει σε ξενοδοχείο ή σε ενοικιαζόμενα δωμάτια. Οσο για τη διάρκεια των διακοπών… Μόνο το 1,5% από όσους κάνουν διακοπές μπορούν να λείψουν από το σπίτι τους ένα μήνα. Οι περισσότεροι βολεύονται με διακοπές 7 ώς 10 ημερών.
Είναι προφανές ότι ο τουριστικός, τομέας, ως ιδιαίτερα ευαίσθητος στις κρίσεις, υποκύπτει τώρα στην ακρίβεια που φέρνει η αύξηση των τιμών του πετρελαίου και των τροφίμων. Εκείνοι δε που πλήττονται περισσότερο είναι αυτοί που προσελκύουν μαζικό τουρισμό χαμηλού εισοδήματος, όπως δηλαδή η Ελλάδα. Ο ρυθμός αύξησης των αφίξεων των τουριστών έχει ήδη αρχίσει να επιβραδύνεται. Η Ομοσπονδία των Ξενοδόχων υπολογίζει ότι η πτώση της τουριστικής κίνησης φέτος θα φθάσει το 5% έναντι του 2007. Ταυτόχρονα, η μέση κατά κεφαλήν δαπάνη των τουριστών που επισκέπτονται την Ελλάδα μειώνεται.
Θα περίμενε κανείς ότι μπροστά στην κρίση, οι θεσμικοί τουριστικοί φορείς θα ήταν λιγότερο κοντόφθαλμοι. Θα μπορούσαν για παράδειγμα να απαιτήσουν συγκράτηση των τιμολογίων για τους εγχώριους πελάτες των ξενοδοχείων, έτσι ώστε να προσελκύσουν πάλι τους Ελληνες εκείνους που λόγω γενικότερης ακρίβειας χάνουν οριακά την ευκαιρία αξιόλογων διακοπών. Οι ισολογισμοί των ξενοδοχειακών μονάδων θα είχαν λιγότερα κέρδη να επιδείξουν, αλλά ο κλάδος θα αποκτούσε μεγαλύτερη προοπτική.
Ή ακόμη, θα μπορούσαν να πιέσουν το κράτος να αυξήσει τις δημόσιες επενδύσεις για τον τουρισμό. Οπως έχει σημειωθεί πρόσφατα από αυτήν εδώ τη στήλη, περίπου το 20% του ΑΕΠ της χώρας παράγεται από τον τουρισμό, δηλαδή κοντά στα 50 δισ. ευρώ ετησίως. Ταυτόχρονα, ο τουριστικός τομέας απασχολεί άμεσα ή έμμεσα περίπου 800.000 Ελληνες. Παρά ταύτα, το 2008 από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων θα δαπανηθούν μόλις 72 εκατ. ευρώ έναντι 76 εκατ. το 2007…
Είναι σαφές ότι η σερβιτόρα στη Φολέγανδρο δεν μπορεί να ελπίζει σε πολλά. Σοβαρή πρόνοια για τον τουρισμό –ακόμα– δεν υπάρχει. Θα πρέπει λοιπόν να οπλιστεί με υπομονή, περιμένοντας την κρίση να περασει.
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
