17 Μαρ 2009

Αργυράδες Κέρκυρας


Το χωριό των Αργυράδων, οικισμός της τέως κοινότητας Αργυράδων η οποία αποτελεί σήμερα το ομώνυμο τοπικό διαμέρισμα του δήμου Κορισσίων, είναι σήμερα η έδρα του Δήμου Κορισσίων της Κέρκυρας. Βρίσκεται στον κερκυραϊκό νότο σε απόσταση 31 χιλιομέτρων από την πόλη της Κέρκυρας. Ένα από τα μέχρι πρότινος κεφαλοχώρια του νησιού μας με πληθυσμό που κυμαίνεται σήμερα γύρω στις 1000 ψυχές.

Το όνομα του χωριού σύμφωνα με τους περισσότερους μελετητές προέρχεται από τη μεγάλη αρχοντική Βυζαντινή οικογένεια των Αργυρών ή Αργυρόπουλων που κατείχαν την ύστερη βυζαντινή περίοδο πολλές ιδιοκτησίες στη Β.Δ. Ελλάδα. Από την οικογένεια αυτή προέρχεται και ο βυζαντινός αυτοκράτορας Ρωμανός ο 3ος (ο Αργυρός). Ένας κλάδος αυτής της οικογένειας βρίσκεται στην Κρήτη (ανήκει στην τοπική ομάδα των Αρχοντόπουλων) από όπου υπάρχουν μαρτυρίες ότι προέρχονται και οι Αργυροί των Αργυράδων.

Ως τοπωνύμιο το πρωτοσυναντάμε σε ένα νοταριακό έγγραφο του 1508 μ.Χ. σύμφωνα με το οποίο ο Γεώργιος Ρόφης εμφανίζεται να πληρώνει ενοίκιο για ένα κομμάτι χωράφι στον ευγενή μισέρ Στέφανο Πετριτή.

Το χωριό παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον από αρχιτεκτονικής πλευράς και για το λόγο αυτό έχει χαρακτηριστεί ως παραδοσιακός οικισμός από το 1977. Η αρχιτεκτονική δομή των σπιτιών είναι καθαρά αμυντική έχοντας όλα τα στοιχεία που απαιτούσε η αμυντική τακτική δόμησης των οικισμών κατά την περίοδο της ενετοκρατίας. Βασικά στοιχεία αυτής της δομής είναι τα εξής: καμπύλοι ως επί το πλείστον δρόμοι και στενοί, σπίτια σχεδόν κολλημένα το ένα πάνω στο άλλο με εμφανή τα σημάδια μιας ενδοεπικοινωνίας σε κάθε οικιστική ομάδα από μια σειρά από εσωτερικές πόρτες, που όσο η οικογένεια απομακρυνόταν και ο κίνδυνος της πειρατείας εξέλειπε μετατράπηκαν σε ερμάρια. Τα κατώγεια δεν έχουν ανοίγματα προς την πλευρά του αγριοπέλαου, όπως ονομάζεται το ανοικτό Ιόνιο, αλλά παραθυράκια μικρά και πολλές φορές ίχνη από πολεμίστρες.

Στοιχείο αυτής της παραδοσιακής οχυρωματικής τακτικής αποτελεί και η ίδια η θέση του χωριού που ο αρχικός του πυρήνας βρίσκεται κτισμένος ανάμεσα από τρείς καταπράσινους λόφους το λόφο των Ταξιαρχών, του Αι Γιάννη και το δυτικό λόφο της Βίγλας. Στο Βιβλίο του «Η ΝΗΣΟΣ ΚΕΡΚΥΡΑ» ο Γερμανός Γεωγράφος Ιωσήφ Παρτς που επισκέφτηκε την Κέρκυρα στα τέλη του 19ου αιώνα πέρασε από τις Αργυράδες και σημειώνει ανάμεσα στα άλλα και τα εξής: «… από των προς Δ. λόφων των

Αργυράδων (Βίγλα 109μ Αγ. Ιωάννης 113 μ.) η θέα είναι μαγευτική, ιδία κατά την δύσιν του ηλίου, οπόταν τα χρώματα του ουρανού και της θαλάσσης και της ξηράς είναι βαθύτατα και εν πλήρη εντάσσει.»

Το παλιό χωριό έχει τρεις βασικούς συνοικισμούς το Πανωχώρι στο ΒΔ τμήμα του χωριού, το Μεσοχώρι στο κέντρο και το Κατωχώρι (ή Χωριό) στο ΝΑ τμήμα. Από το 19ο αιώνα επεκτάθηκε προς τα ΒΑ με το συνοικισμό Αγιωργιού, από κάποια χαμένη πια ιδιοκτησία της εκκλησίας του Αϊ Γιώργη.Ο νεοκλασικισμός στην αρχιτεκτονική κυρίως των εκκλησιών έρχεται στα χρόνια της Αγγλοκρατίας στα Επτάνησα (1814 – 1864) και μετά. Αρχιτεκτονικά δείγματα αποτελούν η εκκλησία της Παναγίας και το Μοναστήρι της Αγίας Τριάδας με το μοναδικό πυργωτό καμπαναριό.

Στην εκκλησία των Ταξιαρχών υπάρχει ακόμα ο πρόναος, στοιχείο της πρωτοχριστιανικής αρχιτεκτονικής ναοδομίας.

Ξεχωριστή θέση κατέχουν στην παραδοσιακή αρχιτεκτονική τα περάσματα που ένωναν πάνω από το δρόμο σπίτια μεταξύ τους συγγενικά τα λεγόμενα «Πασαέτζα» (ιταλ. passaggio = δίοδος, διάβαση, στοά).

Σημαντική ήταν η προσφορά στην ιστορία της Κέρκυρας και την προστασία της από την τουρκική εισβολή του 1716 των Αργυραδιτών με ηγέτη τον ήρωα Πανδή Νικόλαο του Πολυμέρου ο οποίος με 400 ντόπιους υπερασπίστηκε με επιτυχία τις τουρκικές επιθέσεις στην Πόρτα Ρεμούντα κατά τη διάρκεια της πολιορκίας της πόλης της Κέρκυρας και τα υψώματα του Σταυρού, από όπου υδρευότανε η πόλη.

Στις Αργυράδες βρίσκονται οι πηγές στα ανατολικά του Εγρίπου στον κάμπο του Πετριτή και στα νότια και στα δυτικά οι πηγές των Βρεττών από όπου παρέχεται πόσιμο νερό πράγμα σπάνιο στην Κερκυραϊκή ύπαιθρο. Οι Αργυράδες είναι ο κύριος ιδιοκτήτης του κάμπου των κορισσίων που εκτείνεται από την ομώνυμη λιμνοθάλασσα και φθάνει μέχρι το Περιβόλι. Μια εύφορη πεδιάδα την οποία ο Στέφανος Μαστρακάς στο έργο του «Μια περιγραφή των Κορυφών το 1630 μ.Χ.») την συγκρίνει με την άλλη μεγάλη πεδιάδα του Λιβαδιού του Ρώπα στην κεντρική Κέρκυρα. Περιοχές με άφθονο νερό που έκανε τη γη γόνιμη και το χωριό πλούσιο σε αγροτική παραγωγή. Κύρια προϊόντα το κρασί και το λάδι που αποτελεί μέχρι σήμερα το βασικό προϊόν του νησιού γενικότερα.

Σήμερα ένα μεγάλο μέρος των κατοίκων ασχολείται με τον τουρισμό στον οικισμό του Αϊ Γιώργη, μια από τις πιο αμμουδερές και πιο όμορφες παραλίες της Κέρκυρας, που ξεκινάει από τα όρια με τον Ίσσο και φθάνει έως τον Μαραθιά. Το ανοικτό Ιόνιο με τα ισχυρά ρεύματα εγγυάται την καθαριότητα των παραλιών του. Ο θερινός μέχρι πρότινος παραθεριστικός οικισμός του Αϊ Γιώργη έχει απορροφήσει ένα πολύ μεγάλο τμήμα του πληθυσμού του παραδοσιακού οικισμού.

Η κουζίνα είναι ίδια με την υπόλοιπη κερκυραϊκή ύπαιθρο με μια κάποια αδυναμία στο πικάντικο «μπουρδέτο».

Στο χωριό δραστηριοποιείται ένας Πολιτιστικός Σύλλογος ο οποίος έχει αναλάβει την διάσωση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, δίνοντας ζωή σε πάρα πολλά έθιμα που επιχωριάζουν στην ευρύτερη περιοχή του Δήμου Κορισσίων, όπως το Καρναβάλι με το παραδοσιακό έθιμο των Βλάχων που αποτελούν τους άρχοντες της Αποκριάς. Οι Βλάχοι είναι πάντοτε δύο ο ένας τίθεται οδηγός και ο άλλος ουραγός της αποκριάτικης πομπής.

Αξιοσημείωτο είναι το έθιμο του χορού των Βλάχων, τα «ζάλια», όπου οι δύο Βλάχοι χορεύουν αντικριστά ο ένας με τον άλλο εκτελώντας ένα πανάρχαιο τελετουργικό χορό. Κρατάνε στο δεξί τους χέρι ένα ματσάκι με τα πρώτα λουλούδια της άνοιξης (τσαντσαμίνια ή βιολέτες) και στο αριστερό τους χέρι ένα μεγάλο παλούκι με μύτη που μοιάζει με αρχαίο δόρυ κατά τη διάρκεια του χορού τους ή και όταν συναντούν τον ιερέα σε ένδειξη σεβασμού κατεβάζουν το παλούκι τους με τη μύτη προς τα πόδια του. Αποστολή τους όπως φαίνεται από το έθιμο είναι να μυρίσουν τους πολίτες με τα πρώτα λουλούδια λες και θέλουν να τους δώσουν να μεταλάβουν την ερχόμενη Άνοιξη.

Ένα άλλο έθιμο είναι το πανηγύρι της Αγίας Τριάδας, ανήμερα του Αγίου Πνεύματος, όπως και οι λιτανεύσεις εικόνων και επιταφίων στις ανάλογες γιορτές.

Σημαντική παρουσία στα κερκυραϊκά πολιτιστικά δρώμενα έχει το καλλιτεχνικό τμήμα του Πολιτιστικού Συλλόγου των Αργυράδων υπό την καθοδήγηση του Γιώργου Καββαδία και του Σωτήρη Γιαννούλη με το ανέβασμα σχεδόν σε ετήσια βάση θεατρικών παραστάσεων ελλήνων και ξένων θεατρικών συγγραφέων. Το 1994 έλαβε μέρος στο Φεστιβάλ Ερασιτεχνικού θεάτρου Καρδίτσας και απέσπασε αρκετά βραβεία με την παράσταση του έργου του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα «Η θαυμαστή Μπαλωματού».

Σημαντική από κάθε άποψη κρίνεται και στον τομέα του αθλητισμού η ποδοσφαιρική ομάδα του «Α.Π.Σ. ΚΡΟΝΟΥ ΑΡΓΥΡΑΔΩΝ», η οποία τον τελευταίο καιρό έχει ανεβεί στην κατηγορία……. και κάνει αισθητή την αθλητική παρουσία και του τόπου και του νησιού ολόκληρου στην Δυτική Ελλάδα.

Ένα από τα σπουδαιότερα τέκνα του χωριού ο ιατρός και γυμναστής Τηλέμαχος Σ. Καββαδίας διατέλεσε διαδεχόμενος τον Ι. Χρυσάφη Διευθυντής της Εθνικής Ακαδημίας Σωματικής Αγωγής (ΕΑΣΑ) και Γενικός επιθεωρητής Σωματικής Αγωγής, μέλος της Διεθνούς Ακαδημίας Σωματικής Αγωγής Πέερ Λίγκ με σπουδές στην Νάπολη, την Αθήνα, όπου αποφοίτησε από την Ιατρική Σχολή, το Παρίσι, όπου ειδικεύτηκε στην παιδιατρική και στη Στοκχόλμη της Σουηδίας όπου έγινε διδάκτορας στον τομέα της Σωματικής Αγωγής. Ευεργέτης της τέως κοινότητας Αργυράδων.

Στη χωρία των ευεργετών εξέχουσα θέση κατέχει ο ευεργέτης του Δημοτικού Σχολείου Αργυράδων Νικόλαος Σ. Καββαδίας, καθηγητής πρόεδρος του Μοντσενιγείου Ιδρύματος στη Γενεύη της Ελβετίας.

Στον τομέα των γραμμάτων και των τεχνών οι Αργυράδες κάνουν αισθητή την παρουσία τους με τον Νεοελληνιστή μελετητή του Σολωμικού έργου Σπύρο Α. Καββαδία με τους λογοτέχνες ιατρούς Αριστείδη Α. Κάντα και Θεοτόκη Μ. Ζερβό τον μελετητή συνταξιούχο δημοδιδάσκαλο Πορφύριο Ο. Πανδή και τον ζωγράφο Γεράσιμο Μ. Ζερβό.

Η λαϊκή μούσα εκπροσωπήθηκε στο χωριό από μα σειρά ποιητές, εξέχουσα θέση ανάμεσά τους κατέχει ο Προκοπάκης (Προκόπιος Αθ. Καββαδίας) ο οποίος έγραψε πάρα πολλά λαϊκά ποιήματα για τη ζωή του χωριού και το γεγονός που βαθύτατα τον επηρέασε, τον πόλεμο του 1940. Σ’ αυτήν την ομάδα των ποιητών ανήκει κι ο πεθερός του Σπύρος Καββαδίας ο οποίος έχει γράψει τους στίχους του ποιήματος που αργότερα μελοποίησε ο χοροδιδάσκαλος της χορωδίας των Αργυράδων Μανέτας σε ρυθμό 2/4 (εμβατηρίου).
«Γλυκιά πατρίδα Κέρκυρα, χώρα χαριτωμένη, που με λουλούδια οι κάμποι σου είν’ όλοι στολισμένοι…./….»

Τα ποιήματα αυτά, αφού τα μελοποιούσε και τα δίδασκε στη χορωδία του τα τραγουδούσε κάτω από τα παράθυρα του σπιτιού του ως καντάδα.

Πηγή: http://www.korission.gov.gr/