Έννοια παραγραφής
Ο θεσμός της παραγραφής στο ιδιωτικό δίκαιο αποσκοπεί στην ασφάλεια των συναλλαγών με την εκκαθάριση των εκκρεμών σχέσεων που δημιουργούνται γύρω από μια αξίωση, στην προστασία του οφειλέτη κατά του κινδύνου να ζητήσουν εξόφληση απαιτήσεων μετά από μακρό χρονικό διάστημα και στην άσκηση πίεσης προς τον δανειστή για την έγκαιρη προστασία και ικανοποίηση των συμφερόντων του . Η μεταφορά αυτού του όρου στο φορολογικό δίκαιο αποδίδει στην ύπαρξη φορολογικής ενοχής, η οποία συνίσταται αφενός στο δικαίωμα του κράτους προς επιβολή του φόρου και αφετέρου στην υποχρέωση του φορολογούμενου να καταβάλει τον οφειλόμενο φόρο . Αναλογικά, αφορά στο δικαίωμα του κράτους να επιβάλλει πρόστιμα για παραβάσεις που σχετίζονται με την φορολογική νομοθεσία και ειδικότερα εν προκειμένω τις διατάξεις του Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων.
Β. Νομοθετικό Πλαίσιο
• Άρθρο 21 παρ. 2 του Π.Δ.186/1992 (ΦΕΚ Α’΄ 84/26-5-1992 - Κ.Β.Σ.) όπως ισχύει μετά την τροποποίησή του με τις παραγράφους 10, 11, 19 και 20 του άρθρου 20 του Ν.3296/2004 (ΦΕΚ Α’ 253/14-12-2004).
"Τα βιβλία, οι οπτικοί δίσκοι και γενικά όλα τα ηλεκτρομαγνητικά μέσα στα οποία αποθηκεύονται δεδομένα βιβλίων, για τα οποία δεν υπάρχει υποχρέωση εκτύπωσής τους, τα στοιχεία που ορίζονται από τον Κώδικα αυτό, καθώς και τα λοιπά δικαιολογητικά των εγγραφών στα βιβλία διατηρούνται στον εκάστοτε οριζόμενο από τις σχετικές φορολογικές διατάξεις χρόνο παραγραφής του δικαιώματος του Δημοσίου για επιβολή φόρου. Τα βιβλία και τα στοιχεία αυτά διατηρούνται οπωσδήποτε όσο χρόνο εκκρεμεί σχετική υπόθεση ενώπιον των Διοικητικών Δικαστηρίων ή του Συμβουλίου της Επικρατείας".
• Έναρξη ισχύος
- Άρθρο 20 παράγραφος 19 του Ν.3296/2004
"Οι διατάξεις του άρθρου 21 παράγραφος 2, όπως έχουν εφαρμογή σύμφωνα με την παράγραφο 19 του άρθρου 20 του Ν.3296/2004 για τα βιβλία και τα στοιχεία για τα οποία μέχρι τη δημοσίευση αυτού του νόμου (14/12/2004) δεν έχει παρέλθει ο χρόνος διαφύλαξής τους με βάση τις προϊσχύουσες διατάξεις".
- Άρθρο 20 παράγραφος 20 του Ν.3296/2004
Σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 20 του άρθρου του Ν.3296/2004 τα στοιχεία των χρήσεων εκείνων για τις οποίες οι σχετικές εγγραφές κατέστησαν αμετάκλητες μέχρι την ημερομηνία δημοσίευσης του νόμου αυτού (14/12/2004) μπορεί να καταστραφούν, ανεξάρτητα από το πότε λήγει ο χρόνος διαφύλαξής τους σύμφωνα με τις νέες διατάξεις του πρώτου εδαφίου της παραγράφου 2 του άρθρου 21 του Κ.Β.Σ.